CHUYỆN DỊCH SÁCH THIẾU NHI

Jan 04, 2022 Admin Share

Một bản dịch sách thiếu nhi hay là tổng hòa của rất nhiều chi tiết nhỏ. Thành phẩm thường phản ánh công sức mà người dịch đã bỏ ra để chọn được đúng từ cần dùng và vô số các quyết định nhỏ tác động đến thành bại của cuốn sách. Do đó, để tạo ra một bản dịch hay, chúng tôi không thể nào tạo ra sản phẩm trong sự vội vã, hấp tấp.

MỘT BẢN DỊCH HAY

Một bản dịch hay là bản dịch nắm bắt được tông giọng, tinh thần và giai điệu của tác phẩm. Người dịch phải lựa chọn đúng từ cần dùng và cho nó xuất hiện ở đúng vị trí của nó, đồng thời biết loại bỏ những từ không cần thiết. Đối với sách tranh, vị trí của các từ trên trang sách rất quan trọng.

Với những tác phẩm dịch thành thơ hay câu chữ có vần điệu như “Sally hạt tiêu và điều nhỏ bé phi thường”, “Chuyện nhỏ chuyện to, thủ thỉ rù rì”, tuy rằng Crabit Kidbooks dịch không thật sát với ngôn từ trong bản gốc nhưng vẫn luôn đúng tinh thần của tác phẩm. Kiểu dịch “từ đối từ” (mà chúng ta quen gọi là dịch word-by-word) không thể nào tạo ra một bản dịch hay.

TRUYỀN TẢI SỰ HÀI HƯỚC

Việc chuyển ngữ chất hài hước trong tác phẩm cũng là một thử thách của dịch giả. Những chỗ gây cười rõ rành rành tất nhiên sẽ dễ dịch hơn là những chỗ gây cười ẩn ý bằng cách chơi chữ. Nhưng nếu trong nguyên tác có chơi chữ thì trong bản dịch cũng nên có chơi chữ tương ứng. Chúng có thể rất khác với bản gốc và do đó, đòi hỏi dịch giả (hoặc biên tập viên) phải có sự can đảm và tài năng để làm được điều đó.

Một số cuốn sách như bộ “Olivia”, “Henny”, “Vua Theodore chớ đắn đo!” giữ được đúng chất dí dỏm của nhân vật và những chỗ chơi chữ khôi hài.

GIỌNG DỊCH

Nếu như tiếng Anh có tiếng Anh của người Mỹ và tiếng Anh của người Anh thì chúng ta thường có giọng kiểu miền Bắc và miền Nam. Vì độc giả của Crabit Kidbooks ở khắp mọi miền đất nước nên các cuốn sách cũng cần sự đa dạng trong tông giọng, chẳng hạn như cuốn “Sao con đến được đây hay vậy?” mang giọng văn miền Nam, trong khi “Dì Rumphius” có giọng văn miền Bắc.

Nhiều tác phẩm có bối cảnh văn hóa – xã hội đặc trưng đòi hỏi người dịch cũng phải khéo léo, uyển chuyển khi chuyển sang tiếng Việt. “Miền Dâu Dại” là một tác phẩm văn học lấy bối cảnh một vùng thôn quê nước Anh những năm về trước. Từ trang phục, kiến trúc, các vật dụng trong gia đình, đến lối sống, các nghi lễ của những chú chuột trong Miền Dâu Dại, tất cả đều toát lên một vẻ hoài cổ. Cũng vì lẽ đó, ngôn từ và giọng văn trong sách có phần cổ điển, diễm lệ, đôi chỗ xuất hiện những từ xưa cũ. Do đó, khi chuyển ngữ sang tiếng Việt, dịch giả Lam đã sử dụng khá nhiều từ cổ trong kho tàng tiếng Việt của chúng ta như “đoan chắc”, “đường”, “du tử”, “đức lang quân”… để truyền tải đúng tông giọng và tinh thần của tác phẩm.

Dịch sách cho thiếu nhi là một nghệ thuật, là những lần cân nhắc nâng lên đặt xuống, là sự lựa chọn của dịch giả và biên tập viên. Tất cả những cuốn sách dịch hay, trước khi đến tay độc giả, đều trải qua quá trình vài tháng, thậm chí vài năm, để được trau chuốt thật kỹ càng từ con chữ trong đó. Dưới đây là trang trong cuốn "Vua Theodore chớ đắn đo!", có lẽ đôi lúc các dịch giả của chúng tôi đang mang tâm trạng này.

Bài trước TUMMY TIME IS FOR READING

Bài tiếp theo 4 BÍ KÍP ĐỂ TRẺ TỪNG CHÚT MỘT YÊU THÍCH SÁCH

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

[SÁCH MỚI] TO NHƯ TRÁI NÚI, NHẸ TỰA LÔNG HỒNG - NGỤ NGÔN HIỆN ĐẠI VỀ SỰ SÁNG TẠO & KHÁM PHÁ CỦA TRẺ THƠ

11 Oct, 2024

Khi bỗng dưng trên trời xuất hiện một thứ kỳ lạ chẳng ai biết từ đầu rơi xuống, cả làng bèn tụ hội đoán xem thứ đó là gì. Đại Tướng quân nói rằng đó là một quả bom, Nhà Phát minh gợi ý lăn nó đi, Nhà Triết học lại trầm ngâm đặt câu hỏi tại sao nó tồn tại…

Xem thêm